Methode voor begrijpend lezen voor het basisonderwijs
Klik hier voor de brochure bij de methode. U kunt voor meer informatie ook contact met ons opnemen.
De methode is erop gericht dat leerlingen aan het einde van de basisschool in staat zijn een tekst op het niveau van de brugklas van het voortgezet onderwijs te begrijpen.
- Veel aandacht voor structuur of opbouw van teksten.
- Een overzichtelijk curriculum met vier onderdelen: ontwikkelen van een juiste attitude ten opzichte van schriftelijke taal; kennis van verbanden tussen zinnen; kennis van tekststructuur; samenvatten.
- Gebruik van stappenplannen bij het achterhalen van de hoofdgedachte en het maken van een samenvatting.
FOCUS
Iedere leerling kan een goede begrijpende lezer worden! Daarmee bedoelen we dat iedere leerling door middel van (expliciete) instructie en oefening de deelvaardigheden van het begrijpend lezen kan leren beheersen en ook kan leren deze geïntegreerd binnen teksten toe te passen.
De inhoud van de methode wordt onder meer bepaald door de volgende uitgangspunten:
- Lezen is een cognitief actief proces. Leerlingen worden gestimuleerd een juiste houding ten opzichte van schriftelijke taal te ontwikkelen.
- Inzicht in de structuur van teksten stelt leerlingen in staat teksten, al dan niet in een schoolse setting, zodanig te lezen dat de inhoud begrepen wordt en desgewenst kan worden weergeven.
- Het kunnen samenvatten van een tekst is een essentieel onderdeel van het vak begrijpend lezen. Het maken van een coherente samenvatting van een tekst die opgeslagen kan worden in het geheugen en aansluit bij de daar al aanwezige kennis van een tekst is een noodzakelijke voorwaarde om succesvol te zijn in het (voortgezet) onderwijs.
De methode is ontwikkeld voor leerlingen van het primair onderwijs en start in de tweede helft van groep vier. Eerst zullen leerlingen een toereikend niveau van technisch lezen moeten hebben behaald, alvorens onderwijs in begrijpend lezen een gedegen karakter kan krijgen.
De methode Vertel-de Taal bestaat uit:
- Per leerjaar drie katernen die als verwerkingsmateriaal gebruikt worden.
- Voor elk leerjaar een handleiding.
Elk hoofdstuk in de methode begint met:
- Wat ik al weet
Leerlingen krijgen daar een overzicht wat ze in de voorafgaande hoofdstukken al hebben geleerd.
- Wat ik in dit hoofdstuk ga leren
Hier krijgen leerlingen het leerdoel of de leerdoelen van het hoofdstuk te zien.
- Waarom ga ik dit leren?
Met dit onderdeel willen we leerlingen meenemen en inzicht geven in het leerproces van
begrijpend lezen. We willen ze duidelijk maken wat het belang van het hoofdstuk is, wat deze
leerstof bijdraagt om (uiteindelijk) een competente lezer te worden.
Elk hoofdstuk in de methode eindigt met:
- Dit moet ik onthouden
Puntsgewijs staat hier een overzicht van de leerstof die onthouden moet worden; leerstof die in de volgende hoofdstukken weer terugkomt of onderdeel wordt van een complexere vaardigheid.
DIDACTIEK
In de groepen vier en vijf gaat het in de methode vooral om het aanbieden van deelvaardigheden, bijvoorbeeld kennis van verwijs- en signaalwoorden. In de groepen zeven en acht wordt relatief minder nieuwe kennis aangeboden, maar gaat het voornamelijk om het geïntegreerd toepassen van kennis en vaardigheden binnen een (langere en complexere) tekst. Groep zes zien we als een ‘omslagpunt’ in de ontwikkeling van het begrijpend lezen. Geleidelijk maken leerlingen de overstap van het werken met min of meer losse vaardigheden naar integratie van kennis en vaardigheden.
Voor de aanbieding van onderscheiden vaardigheden kiezen we in de methode voor directe expliciete instructie, de instructievorm die het meeste rendement in het onderwijs oplevert.
Voor het leren geïntegreerd toepassen van kennis en vaardigheden in (langere) teksten kan de leerkracht kiezen uit een interactieve manier van werken en/of het beantwoorden van schriftelijke vragen. De vragen zijn zo geconstrueerd dat het (proces van) beantwoorden van de vragen leerlingen inzicht geeft in de structuur van de tekst.
De methode heeft voor elk leerjaar vier toetsen. De toetsen bieden mogelijkheid tot:
- Summatieve evaluatie:
Op basis van beantwoording van de vragen kan beoordeeld worden of leerlingen de aangeboden leerstof beheersen en in welke mate ze dit doen.
- Formatieve evaluatie:
Met behulp van het bij elke toets behorende evaluatieformulier kan gemakkelijk verklaard worden hoe een prestatie tot stand is gekomen. Een leerkracht krijgt zo snel een goed inzicht in het leerproces van leerlingen en leerlingen krijgen zicht op en controle over hun eigen leerproces.
- Samen beslissingen nemen over de vervolgstappen.
Met behulp van het evaluatieformulier kan de leerkracht de leerling gerichte feedback geven. Is het bijvoorbeeld verstandig bepaalde leerstofonderdelen nog eens te herhalen? In dat geval kan direct op het evaluatieformulier gezien worden waar in het programma de leerstof aangeboden en geoefend wordt.
Over de auteurs
De auteurs zijn beiden jarenlang actief in het onderwijs. Herman Wieberdink werkte meer dan 30 jaar als GZ-psycholoog bij een onderwijsadviesorganisatie en Heleen Kuster heeft een jarenlange ervaring als leerkracht in het primair onderwijs en als adviseur bij een schoolbegeleidingsdienst. Nu werken de auteurs samen met basisscholen aan opbrengstverbetering van onderwijs in schriftelijke taal. Naast de Diagnostische Toetsen Begrijpend Lezen van Grammatikos zijn beide ook auteurs van andere leesprogramma’s. Beiden auteurs ontwikkelden remediërende materialen voor onder andere schoolbegeleidingsdienst en uitgeverij De Zuid-Vallei.
Klik hier voor de brochure bij de methode. U kunt voor meer informatie ook contact met ons opnemen.